سیستم عامل گنو/لینوکس
سیستمعامل گنو/لینوکس چیست؟
گنو/لینوکس که معمولاً با نام لینوکس شناخته میشود، یک سیستمعامل است. سیستمعامل وظیفه برقراری ارتباط بین سختافزار سیستم شما و نرمافزارهای کاربردی را بر عهده دارد. سیستمعاملهای زیادی وجود دارند که با بسیاری از آنها آشنا هستید: ویندوز، مک اواس، اندروید و غیره. بدون استفاده از سیستمعامل که بهاختصار OS نامیده میشود، نمیتوانید از نرمافزار و طبیعتاً سختافزار استفاده کنید.
گنو/لینوکس یک سیستمعامل رایگان و متنباز یا اپنسورس (Open Source) محسوب میشود که ابتدا برای کامپیوترهای مبتنی بر معماری x86 طراحی شد اما بهتدریج سایر معماریها و سختافزارها را تحت پوشش قرار داد. ایده این سیستمعامل را «ریچارد استالمن» بنیانگذار بنیاد نرمافزار آزاد در سال ۱۹۸۳ مطرح کرد اما این ایده توسط «لینوس توروالدز» در سال ۱۹۹۱ اجرا شد. توروالدز در زمان شروع این پروژه دانشجوی دانشگاه هلسینکی فنلاند بود و میخواست کرنل (Kernel) یا هسته سیستمعامل اختصاصی خودش را داشته باشد. بررسی ویندوز ۱۱؛ روح تازه در محبوبترین سیستمعامل دنیا را اینجا بخوانید.
یک سال بعد یعنی در سال ۱۹۹۲ میلادی، لینوکس تحت مجوز GPL از بنیاد نرمافزار آزاد که بهاختصار FSF نامیده میشود، منتشر شد. لینوکس در زمان انتشار از برخی اجزای پروژه گنو (GNU) استفاده میکرد و توانست توجه توسعهدهندگان بسیاری را از سرتاسر دنیا بهخود جلب کند.
پس از ادغام کرنل لینوکس و اجزای پروژه گنو در اواسط دهه ۹۰ میلادی، بسیاری از توسعهدهندگان به ساخت سیستمعاملهای مختلف از این پروژه دست زدند که آنها را با نام توزیعهای لینوکس (Linux Distributions) میشناسیم. بههمین دلیل نام درستتر برای سیستمعامل لینوکس، گنو/لینوکس است.
گنو/لینوکس: سیستمعامل آزاد
گنو/لینوکس یک سیستمعامل آزاد و متنباز است. کد منبع این سیستمعامل در اختیار همه قرار دارد و امکان تغییر در کدهای منبع برای برآورده کردن نیازهای مختلف میسر است. زمانی که همه کد منبع یک نرمافزار را در اختیار داشته باشند، میتوانند نحوه کارکرد دقیق سیستمعامل را متوجه شوند. همچنین همه میتوانند بسیاری از توزیعهای لینوکس را بهرایگان کپی کرده و در اختیار دیگران قرار دهند.
در مقابل، ویندوز یک سیستمعامل اختصاصی است که کد منبع آن فقط در اختیار سازنده یعنی مایکروسافت قرار دارد و در دسترس همه نیست. در واقع شما نمیتوانید بفهمید که چه برنامههایی در زیر پوسته سیستمعامل مخفی شدهاند و مایکروسافت چه اطلاعاتی را از شما جمعآوری میکند. از آنجا که سیستمعامل ویندوز رایگان نیست، شما نمیتوانید آن را کپی کرده و در اختیار دیگران قرار دهید. اقدام به این کار، جرم محسوب شده و بر حسب قوانین کشورهای مختلف، جریمههایی برای آن در نظر گرفته شده است. برای دانستن علت هنگ کردن ویندوز روی لینک کلیک کنید.
گنو/لینوکس محصول کشور خاصی نیست و افراد زیادی در سرتاسر جهان در ساخت آن مشارکت داشته و دارند. تعداد برنامهنویسانی که روی توزیعهای مختلف سیستمعامل گنو/لینوکس کار میکنند به چند صد هزار نفر میرسد. میتوانید گنو/لینوکس را شبیه یک هواپیما در نظر بگیرید که هر قطعه از آن در کشوری ساخته میشود. همچنین در گنو/لینوکس آزاد هستید تا از بخشهایی از آن استفاده نکنید.
محتوای خاتمه دادن مایکروسافت به پشتیبانی از ویندوز 10 در سال۲۰۲۵ را ببینید.
کارایی سیستمعامل گنو/لینوکس
اینکه بخواهید از گنو/لینوکس استفاده کنید یا نه به خودتان بستگی دارد. این سیستمعامل میتواند بهاندازه دیگر سیستمعاملها کارآمد باشد، بهخصوص برای افرادی که کامپیوتر و آزادی عمل در زندگی آنها نقش پررنگی دارد. البته اگر از سیستمعامل آشنا و فراگیری مثل ویندوز به لینوکس کوچ کنید، احتمالاً مدتی طول میکشد تا به آن مسلط شوید. اگرچه اصول بنیادی استفاده از سیستمعامل تغییری نمیکند اما میتوان گفت که جای همهچیز تغییر میکند و باید آنها را پیدا کنید.
انتخاب توزیع مناسب لینوکس هم کار سادهای نیست. اگرچه تعداد توزیعهای معروف لینوکس به عدد انگشتان دست میرسد اما جالب است بدانید تا به امروز بیش از ۱۰۰۰ توزیع از این سیستمعامل توسعه یافته است. بنابراین باید کمی تحقیق کنید تا نسخه مناسب کار خود را بیابید. پس از آن با کمی تلاش و مطالعه میتوانید بهراحتی از این سیستمعامل استفاده کنید.
در نهایت به این موضوع توجه کنید که برای گیمرها، هنوز ویندوز بهترین سیستمعامل محسوب میشود و اکثر توزیعهای لینوکس، امکانات کافی برای اجرای بازیهای حرفهای را ندارند. از اینرو مایکروسافت از ویندوز مدرن با آپدیت مداوم و بی دردسر سخن می گوید .
نظرات بازدیدکنندگان