راهنمای خرید حافظه SSD

راهنمای خرید حافظه SSD

اگر پیش از این در فکر خرید حافظه SSD برای لپ‌تاپ یا کامپیوتر خود بوده‌اید حتما با عبارات مختلفی مثل NVMe و PCIe و … روبرو شده‌اید. شاید برایتان سوال باشد که این عبارات به چه معنی هستند و اساسا حافظه SSD چیست و چه تفاوتی با هارد دیسک دارد. در این مطلب به تمامی این سوالات پاسخ می‌دهیم و تعدادی از SSDهای موجود در بازار ایران را معرفی می‌کنیم.

اس‌اس‌دی چیست و چه تفاوتی با هارد دیسک دارد؟

عبارت SSD مخفف Solid State Drive به معنی درایو حالت جامد است. SSD نوعی فضای ذخیره‌سازی است که تفاوت‌های مهمی با هارد دیسک‌ها دارد. به طور خلاصه در هارد دیسک‌ها، اطلاعات روی صفحات گرد به نام پلاتر ذخیره می‌شوند و اساس کار هارد دیسک‌ها بر ذخیره کردن اطلاعات روی این صفحات به صورت دوقطبی‌های مغناطیسی متکی است. اما حافظه SSD ساختاری کاملا متفاوت دارد. در SSD بر خلاف هارد دیسک، هیچ قطعه متحرکی وجود ندارد و به جای آن، اطلاعات روی چیپ‌های حافظه NAND ذخیره می‌شوند.

اس‌اس‌دی چه مزیتی نسبت به هارد دیسک دارد؟

ساختار متفاوت اس‌اس‌دی موجب شده که این نوع حافظه‌ ذخیره‌سازی، مزایای متعددی نسبت به هارد دیسک‌ها داشته باشند. مهم‌ترین مزیت SSD سرعت بسیار بالاتر خواندن و نوشتن اطلاعات در مقایسه با هارد دیسک‌ها است. به همین دلیل در یک اس‌اس‌دی، اطلاعات با سرعت بالاتری کپی می‌شوند، سیستم‌عامل سریع‌تر بالا می‌آید،‌ بازی‌ها و برنامه‌ها سریع‌تر اجرا می‌شوند و به طور خلاصه هر کاری که به خواندن و نوشتن اطلاعات مربوط باشد، سریع‌تر از هارد دیسک انجام می‌شود.

مزیت دیگر SSDها در مصرف برق بسیار پایین‌تر آنها است. البته این موضوع شاید برای کاربران عادی اهمیتی نداشته باشد اما برای سرورها که نیاز به تعداد بالایی تجهیزات ذخیره‌سازی دارند اهمیت پیدا می‌کند. اس‌اس‌دی همچنین بر خلاف هارد دیسک در مقابل ضربه، لرزش و میدان مغناطیسی مقاومت بسیار بالاتری دارد؛ در حالی که هارد دیسک‌ها با ضربات شدید یا قرار گرفتن در معرض میدان مغناطیسی، با مشکل مواجه می‌شوند و حتی ممکن است اطلاعاتشان از دست برود.

معایب اس‌اس‌دی نسبت به هارد دیسک چیست؟

در کنار تمام مزایای اس‌اس‌دی، هارد دیسک‌ها هم مزایای خاص خود را دارند. مهم‌ترین مزیت هارد دیسک‌ها، قیمت بسیار پایین‌تر آنها به ازای هر گیگابایت است. به همین دلیل اگر قصد ذخیره‌سازی حجم زیادی از اطلاعات را دارید و سرعت هم برایتان اولویت ندارد، بهتر است به سراغ هارد دیسک بروید. هارد دیسک‌ها همچنین معمولا در ظرفیت بسیار بالاتری نسبت به اس‌اس‌دی تولید می‌شوند. اما از مهم‌ترین مزایای هارد دیسک‌ها مقاومت بسیار بالاتر در مقابل نوشتن اطلاعات است. به عبارت دیگر، یک حافظه SSD می‌تواند میزان مشخصی از نوشتن را تحمل کند و پس از آن به مرور با خطا روبرو شده و به پایان عمرش نزدیک می‌شود. این عدد با واحد TBW (به معنی میزان نوشتن بر حسب ترابایت) روی جعبه برخی از SSDها مشخص می‌شود. 

هرچه این عدد بالاتر باشد یعنی تحمل SSD در مقابل نوشتن بیشتر است. اما در مورد هارد دیسک‌ها نیازی نیست نگران میزان نوشته شدن اطلاعات باشید. البته باید در نظر داشته باشید که میزان TBW بیشتر SSDهای امروزی معمولا آن‌قدر بالا است که بیشتر کاربران نباید نگران این موضوع باشند و معمولا با استفاده‌های معمول، اس‌اس‌دی‌ها تا سال‌ها بدون مشکل کار می‌کنند. 

تفاوت اس‌اس‌دی نوع SATA با PCIe در چیست؟

اس‌اس‌دی‌ها از نظر نحوه اتصال به سیستم، انواع مختلفی دارند اما دو مورد آنها که امروزه مرسوم‌ترند، SATA و PCIe هستند. مدل‌هایی که به پورت SATA مجهز شده‌اند به راحتی قابل جایگزینی با هارد دیسک‌های لپ‌تاپ یا کامپیوترهای دسکتاپ هستند. البته SSD‌های مجهز به این درگاه معمولاً در اندازه‌های ۲.۵ اینچی و با قطر ۷ میلی‌متری یعنی مشابه هارد دیسک بسیاری از لپتاپ‌ها عرضه می‌شوند و اگر بخواهید آنها را در کیس‌های کامپیوتر قدیمی‌تر و به جای یک هارد دیسک بزرگ‌تر ۳.۵ اینچی نصب کنید، احتمالا به تبدیل‌هایی برای نصب راحت در کیس نیاز پیدا خواهید کرد.

اس‌اس‌دی‌های امروزی معمولا با پورت SATA III یعنی نسخه سوم ساتا روانه بازار می‌شوند که با نسخه‌های یک و دو هم سازگار هستند. این اس‌اس‌دی‌ها معمولا سرعتی تا ۶۰۰ مگابایت بر ثانیه از نظر تئوری و حداکثر ۵۶۰ مگابایت بر ثانیه در عمل را ارائه می‌دهند. البته حداکثر سرعت خواندن و یا نوشتن، ممکن است بسته به قیمت SSD و شرکت تولید کننده آن، کمتر از این میزان باشد. با این حال تمامی این SSDها آن‌قدر سریع‌هستند که به راحتی می‌توانند به سرعتی چندین برابر سریع‌ترین هارد دیسک‌ها دست پیدا کنند. 

اما مدل‌های PCIe یا به عبارتی پی‌سی‌آی اکسپرس که گاه در بازار به نام مدل‌های M.2 یا NVMe هم شناخته می‌شوند با وجود جثه کوچکتر، سرعت بسیار بالاتری دارند. این مدل‌ها روی مادربرد کامپیوترهای دسکتاپ یا لپتاپ نصب می‌شوند. بیشتر مدل‌های PCIe که در حال حاضر در بازار به فروش می‌رسند نسخه ۳.۰ یا ۴.۰ هستند. این دو نسخه هم کاملا با هم سازگار هستند. یعنی می‌توانید یک اس‌اس‌دی نسخه ۳.۰ را روی مادربردی با نسخه ۴.۰ نصب کنید یا برعکس. با این حال در این صورت سرعت‌تان به حداکثر سرعت نسخه ۳.۰ محدود می‌شود. سریع‌ترین اس‌اس‌دی‌های PCIe 3.0 می‌توانند به سرعت خواندن و یا نوشتن ۳۵۰۰ مگابایت بر ثانیه برسند اما این میزان برای PCIe 4.0 حتی به بیش از ۵۰۰۰ مگابایت بر ثانیه هم می‌رسد. حال شاید برایتان سوال باشد که اگر قصد خرید یک اس‌اس‌دی PCIe را دارید، کدام نسخه را باید انتخاب کنید؟ 

اگر سیستم‌تان از PCIe 4.0 پشتیبانی می‌کند، بهتر است سراغ یک اس‌اس‌دی با همین استاندارد بروید؛‌ مگر این که قصد پرداخت هزینه بالاتر برای این مدل را نداشته باشید و سرعت پایین‌تر یک مدل نسخه ۳.۰ هم برایتان کافی باشد. ولی اگر سیستمی دارید که به پورت M.2 با استاندارد PCIe 3.0 مجهز شده و در آینده هم قصد ارتقا سیستم خود را ندارید، بهتر است به مدل‌های ارزان قیمت‌تر نسخه ۳.۰ بسنده کنید.

اگر سیستم‌تان فاقد درگاه M.2 PCIe است برای ارتقا به اس‌اس‌دی مجبور به انتخاب مدل‌های SATA هستید که با وجود سرعت بسیار پایین‌تر نسبت به مدل‌های PCIe، اما قیمت کمتری هم دارند و همچنان گزینه‌ای بسیار سریع‌تر نسبت به هارد دیسک‌ها هستند. 

همچنین باید به یاد داشته باشید که در یک مدل مشخص از یک اس‌اس‌دی، هرچه ظرفیت بالاتر باشد معمولا سرعت خواندن و نوشتن و نیز تحمل نوشتن TBW نیز بالاتر است.

معرفی برخی از SSDهای پرفروش بازار ایران

در ادامه برخی از SSDهای با کیفیت و پر فروش بازار ایران را در مدل‌های SATA و PCIe معرفی می‌کنیم.

۱. ای‌دیتا SU650 ظرفیت ۱۲۰ گیگابایت با رابط SATA III

این مدل ای‌دیتا رابط SATA III دارد و سرعت خواندن و نوشتن متوالی آن به ترتیب به ۵۲۰ و ۳۲۰ مگابایت بر ثانیه می‌رسد. قیمت این مدل حدود ۵۵۰ هزار تومان است.

۲. سن‌دیسک مدل SSD PLUS ظرفیت ۲۴۰ گیگابایت با رابط SATA III

این اس‌اس‌دی هم از پر فروش‌های بازار ایران است و وسترن دیجیتال، کمپانی مالک سن‌دیسک، سرعت خواندن و نوشتن متوالی آن را به ترتیب ۵۳۰ و ۴۴۰ مگابایت بر ثانیه اعلام می‌کند. قیمت این مدل در حدود ۸۵۰ هزار تومان است.

۳. وسترن دیجیتال مدل Blue WDS500G2B0A ظرفیت ۵۰۰ گیگابایت با رابط SATA III

وسترن دیجیتال بلو سرعت خواندن و نوشتن متوالی ۵۶۰ و ۵۳۰ مگابایت بر ثانیه دارد و با قیمت حدود ۱.۹ میلیون تومان به فروش می‌رسد.

۴. لکسار مدل NM610 M.2 2280 ظرفیت ۲۵۰ گیگابایت با رابط PCIe 3.0

این مدل لکسار می‌تواند به حداکثر سرعت خواندن و نوشتن متوالی ۲۰۰۰ و ۱۲۰۰ مگابایت بر ثانیه دست پیدا کند و حدود ۱.۳ میلیون تومان قیمت دارد.

۵. سامسونگ مدل 970 EVO PLUS ظرفیت 500 گیگابایت با رابط PCIe 3.0

سامسونگ 970 EVO PLUS در ظرفیت ۵۰۰ گیگابایت، سرعت خواندن و نوشتن متوالی ۳۵۰۰ و ۳۲۰۰ مگابایت بر ثانیه را ارائه می‌کند و در حدود ۲.۳ میلیون تومان قیمت دارد.

۶. ای‌دیتا مدل XPG GAMMIX S50 LITE ظرفیت یک ترابایت با رابط PCIe 4.0

اگر به دنبال مدلی با پشتیبانی از PCIe 4.0 باشید، این مدل ای‌دیتا یکی از انتخاب‌ها است. سرعت خواندن و نوشتن متوالی این مدل به ۳۹۰۰ و ۳۲۰۰ مگابایت بر ثانیه می‌رسد و قیمتش در حدود ۴.۲ میلیون تومان است.